prof. dr hab. Wojciech Chlebda ✞ 1.10.2022

Językoznawca, polonista i slawista, profesor zwyczajny UO. Urodzony w Głuchołazach, w Opolu mieszka od roku 1961, a ze swą opolską Almae Matris jest związany nieprzerwanie od pierwszego roku studiów (1967/68). Do 30 września 2019 r. dyrektor Instytutu Slawistyki, a w jego strukturze – kierownik Zakładu Teorii i Praktycznych Zastosowań Języka Rosyjskiego. Od 1 października 2019 r. kierownik Katedry Języków Słowiańskich w Instytucie Językoznawstwa UO.

Ukończył filologię rosyjską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu (1972) i w niej przeszedł wszystkie szczeble awansu naukowego: stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał w roku 1980, doktora habilitowanego – w roku 1991, stanowisko profesora nadzwyczajnego w roku 1994. Tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał z rąk Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w roku 1998, a stanowisko profesora zwyczajnego uzyskał decyzją Minister Krystyny Łybackiej w roku 2003. W roku 2016 został wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 2015-2019 –  przewodniczący Komitetu Językoznawstwa PAN i członek Prezydium Komitetu Słowianoznawstwa PAN. Jest członkiem Komisji Frazeologicznej i Komisji Etnolingwistycznej Międzynarodowego Komitetu Slawistów, zasiada w radach redakcyjnych takich czasopism, jak m.in. „Slavia Orientalis”, „Rocznik Slawistyczny”, „Etnolingwistyka”. Jest członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych.

Specjalizuje się w teorii frazeologii i frazeografii jednojęzycznej i przekładowej. Opracował nowy paradygmat badań frazeologicznych, w którym frazeologia, zwana frazematyką, ujmowana jest z punktu widzenia podmiotu, zwracającego się w określonej sytuacji i z określonym zamiarem do innego podmiotu, jednostkowego bądź zbiorowego. Podmiot mówiący leży też u podstaw koncepcji samoświadomości językowej człowieka jako uczestnika interakcji międzyludzkich w historycznie określonej przestrzeni komunikacyjnej. Problem ten znalazł swoje rozwinięcie w koncepcji geografii mentalnej i jej mapowania, która z kolei weszła jako składowa do specyficznie rozumianej koncepcji językowego obrazu świata. W jej ramach etnolingwistyczny co do swej natury językowy obraz świata tworzy złożoną jedność z dwoma innymi wielkimi konstruktami mentalnymi wspólnot ludzkich: pamięcią zbiorową i wiedzą wspólnotową, etnolingwistyka zaś staje się swoistym zwornikiem nauk humanistycznych.

Koncepcje te stanowią fundament dla prowadzenia badań szczegółowych, m.in. nad problemami polskiej pamięci i niepamięci wspólnotowej, nad możliwościami kartografowania pamięci i niepamięci, nad problemami pograniczy itp. Koncepcje te były rozwijane w takich monografiach i studiach, jak m.in: Oksymoron. Z problemów językowego poznania rzeczywistości, Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Fatum i nadzieja. Szkice do obrazu samoświadomości językowej dzisiejszych Rosjan, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Płaszczyzny oglądu językowego obrazu świata w opisie semantycznym języka, Zarys polskiej geografii mentalnej, Tezy o niepamięci zbiorowej, O potrzebie mapowania polskiej pamięci / niepamięci zbiorowej, Europejskość w najnowszym polskim dyskursie politycznym, Pogranicza i pograniczność w polskich perspektywach oglądu.

Szczególny nurt zainteresowań tworzy teoretyczna i praktyczna frazeografia przekładowa. Jej najpełniejszym wyrazem jest opracowanie koncepcji i redakcja obliczonego na 15 tomów kompleksu słownikowego, na który składają się coroczne zeszyty Podręcznego idiomatykonu polsko-rosyjskiego (do roku 2019 wydano komplet 10 zeszytów), tom zbiorczy pierwszych 5 zeszytów Idiomatykonu w układzie alfabetycznym (Polsko-rosyjski słownik par przekładowych) oraz 3 prace zbiorowe poświęcone problemom współczesnej leksykologii i frazeologii w aspekcie leksykograficznym (Na tropach reproduktów, Na tropach translatów, Na tropach korpusów).

Prowadzi zajęcia z takich przedmiotów, jak komunikacja międzykulturowa, socjolingwistyka, teoria przekładu, współczesne teorie badań nad pamięcią. Prowadzi seminarium licencjackie poświęcone nośnikom pamięci regionalnej, lokalnej i rodzinnej na Śląsku Opolskim. Wypromował sześcioro doktorów nauk humanistycznych: Bożenę Dereń, Jadwigę Tarsę, Alicję Przyszlak, Radosława Marcinkiewicza, Artura Matkowskiego, Daniela Borysowskiego.

W młodości uzyskał podstawowe wykształcenie muzyczne, jego hobby jest muzyka klasyczna zwłaszcza wieku XVIII oraz przełomu klasycyzmu i wczesnego romantyzmu.

Pełniejsze informacje na stronie Wikipedii: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojciech_Chlebda

Pełny wykaz publikacji (w układzie chronologicznym): 

  1. Przymiotniki niemy, głuchy i ślepy w języku polskim i rosyjskim. Cz. I.1., Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XII, Opole 1975, s. 29-46.
  2. Przymiotniki niemy, głuchy i ślepy w języku polskim i rosyjskim. Cz. I.2., Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XIII, Opole, 1976, s. 133-153.
  3. Uwagi na temat stosowania analizy muzycznej w początkowym etapie nauczania praktycznej fonetyki języka rosyjskiego, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Dydaktyka VIII, Opole 1976, s. 99-113.
  4. Przymiotniki niemy, głuchy i ślepy w języku polskim i rosyjskim. Cz. I.3., Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XV, Opole 1977, s. 107-124.
  5. Wokół zagadnień nauczania intonacji języka obcego, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Dydaktyka X, Opole 1978, s. 137-148.
  6. O ogólnej i szczególnej formule antonimii leksykalnej, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XVII, Opole 1979, s. 13-21.
  7. O możliwości zastosowania dialektyki do badań semantycznych, „Problemy Studenckiego Ruchu Naukowego” 1979, nr 5-6, s. 4-10.
  8. Między pleonazmem i oksymoronem, „Slavia Orientalis” 1979, z. 4, s. 435-443.
  9. Przyczynki do genezy oksymoronu, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XIX, Opole 1980, s. 13-36.
  10. Oksymoron jako językowy środek poznania i odzwierciedlania relacji pozajęzykowych (na materiale języka polskiego i rosyjskiego) [Tezy rozprawy doktorskiej], „Biuletyn Slawistyczny” VI (1981), Warszawa-Łódź 1982, s. 75-78.
  11. O pojęciach komplementarnych w logice i w języku, Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, Filologia Rosyjska 10, Gdańsk 1982, s. 87-98.
  12. Сопоставительный анализ переводов художественного произведения в обучении языку, «Пятый Международный конгресс преподавателей русского языка и литературы. Тезисы докладов и сообщений», Прага 1982, s. 570.
  13. Nazywanie w spolaryzowanych przestrzeniach semantycznych [w:] Problemy nominacji językowej, t. 2, red. M. Blicharski, Katowice 1983, s. 25-36.
  14. Sny, „sny” i „Sny”. Nad granicami dowolności translatorskiej, „Literatura na Świecie” 1983, nr 5, s. 323-343.
  15. Neologizmy i neosemantyzmy B. Leśmiana w rosyjskich przekładach jego utworów. Założenia metodologiczne, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXIII, Opole 1983, s. 149-159.
  16. Tak i nie czy tak lub nie. Refleksje o myśleniu dychotomicznym, „Mandragora” (Wrocław) 1983, nr 2, s. 31-43.
  17. Wokół leksemu przysłowiowy, Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, Filologia Rosyjska 13, Gdańsk 1984, s. 77-88.
  18. Oksymoron versus oksymoron, „Przegląd Humanistyczny” 1984, nr 4, s. 131-139.
  19. Systemowy i sytuacyjno-tekstowy poziom translacji w polsko-rosyjskich słownikach przekładowych, Materiały i Sprawozdania WSP w Krakowie, nr 9 (Problemy dydaktyki studiów rusycystycznych), Kraków 1984, s. 263-272.
  20. Czy potrzebny nam jest dwujęzyczny słownik tytułów?, Studia i Materiały WSP w Zielonej Górze XIV, Filologia Rosyjska 2, Zielona Góra 1984, s. 187-202.
  21. Nad koncepcją przekładowego słownika objaśniającego, Studia i Materiały WSP w Zielonej Górze XV, Filologia Rosyjska 3, Zielona Góra 1984, s. 203-212.
  22. Oksymoron. Z problemów językowego poznania rzeczywistości, Opole 1985, ss.
  23. Werbalna transpozycja cech zjawisk dźwiękowych a twórczość i odtwórczość muzyczna [w:] VII Musica Antiqua Europae Orientalis. Materiały Sesji bizantyno-słowianoznawczej, Bydgoszcz 1985, s. 149-162.
  24. Словарный и коммуникативный аспекты акцентуации в обучении русскому языку [w:] Функциониорование современного русского языка и опыт преподавания. Сборник тезисов VI Международного конгресса МАПРЯЛ (секция 3), Будапешт 1986, s. 125-126.
  25. Словарный и коммуникативный аспекты акцентуации в обучении русскому языку как иностранному, «Przegląd Rusycystyczny» 1986, z. 1-2, s. 331-337.
  26. Neologizacja Bolesława Leśmiana w zwierciadle języka rosyjskiego [w:] Problemy semantyki leksykalnej, t. 1, red. M. Blicharski, Katowice 1986, s. 85-94.
  27. Frazeologia w świetle zagadnień społecznej psychologii języka (zarys problemu), Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXV, Opole 1986, s. 43-53.
  28. [rec.] Энциклопедический словарь юного филолога (языкознание). Сост. М.В. Панов, Москва 1984; «Przegląd Rusycystyczny» 1987, z. 1, s. 146-148.
  29. Zagadnienia przekazu informacji w przestrzeniach semantycznych wyrazów, Zeszyty Naukowe WSP w Bydgoszczy, Studia Filologiczne 27, Filologia Rosyjska 10, red. S. Grzybowski, Bydgoszcz 1987, s. 55-79.
  30. O założeniach polsko-rosyjskiego słownika frazemów biblijnych, Studia i Materiały WSP w Zielonej Górze, Filologia Rosyjska 6, Zielona Góra 1987, s. 165-173.
  31. Pojęcie frazematyki w kręgu zagadnień przekładoznawstwa [w:] Słownictwo języków słowiańskich w aspekcie porównawczym, red. M. Łesiów, Lublin 1987, s. 47-54.
  32. [współautor – R. Lewicki] Materiały do dwujęzycznego słownika tytułów, „Przegląd Rusycystyczny” 1988, z. 3-4, s. 69-85.
  33. Znaczenie i użycie grupy wyrazów polskich w świetle ich przekładu na język rosyjski [w:] Polsko-rosyjskie minucje słownikowe, red. J. Wawrzyńczyk, Warszawa-Poznań 1988, s. 17-25.
  34. Język, językoznawstwo, poznanie, „Opole” 1988, nr 10, s. 9-11.
  35. Losy frazemów biblijnych w języku polskim i rosyjskim [w:] VIII Musica Antiqua Europae Orientalis. Vol. 2: Acta Slavica, Bydgoszcz 1988, s. 345-360.
  36. Polska frazeologia familijna. Wprowadzenie do zagadnienia [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej V, red. M. Basaj, D. Rytel, Wrocław 1988, s. 71-83.
  37. O warunkach kontekstowej wieloznaczności nazw, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXVII, Opole 1988, s. 5-17.
  38. Kilka słów o dosłowności, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXVII, Opole 1988, s. 19-29.
  39. Языковые показатели мировоззрения писателя в тексте и художественный перевод [w:] VII Международная научная студенческая конференция. Тезисы докладов, Ниредьхаза 1988, s. 9.
  40. Tytuły jako obiekt frazeologii, Studia i Materiały WSP w Olsztynie, nr 12, Filologia Rosyjska (Historia i współczesnosć w języku rosyjskim i literaturze), Olsztyn 1989, s. 189-203.
  41. Teoria frazeologiczna a nauczanie języka obcego, Prace Językoznawcze, t. 15, Katowice 1989, s. 96-108.
  42. Фразеологическая теория и обучение русскому языку [в сб.:] VII Международный конгресс МАПРЯЛ. Тезисы докладов и сообщений, т. 1, Москва 1990, s. 249.
  43. Фразеологическая теория и обучение русскому языку, «Przegląd Rusycystyczny» 1990, z. 1-4, s. 97-101.
  44. Czym jest – a czym mógłby być słownik przekładowy? [w:] Studia ze współczesnej leksykografii polsko-rosyjskiej, red. J. Wawrzyńczyk, Toruń 1990, s. 47-64.
  45. Nad projektem dwujęzycznego słownika frazemów biblijnych, «Roczniki Humanistyczne TN KUL», t. XXXVII-XXXVIII, z. 7 (Słowianoznawstwo), Lublin 1989-1990, s. 117-128.
  46. Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Opole 1991, ss. 199 (wyd. II – zob. pozycja 160).
  47. Rosyjska frazeologia biblijna dzisiaj [w:] IX Musica Antiqua Europae Orientalis. Vol. 2: Acta Slavica, red. A. Bezwiński, Bydgoszcz 1991, s. 125-135.
  48. Frazeologia biblijna w Wielkim słowniku polsko-rosyjskim, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXVIII, Opole 1991, s. 23-29.
  49. Tezy do badań nad frazeologią gatunków wypowiedzi [w:] Wariancja w języku, Opole 1991, s. 213-216.
  50. Z najnowszej frazeologii rosyjskiej: droga ku świątyni, Zeszyty Naukowe KUL, r. XXXIV, nr 1-2, Lublin 1991, s. 203-211.
  51. Ostatnia wieczerza à la russe [w:] Biblia a kultura Europy, t. 1, red. M. Kamińska, E. Małek, Łódź 1992, s. 178-184.
  52. Языковые показатели мировоззрения писателя и художественный перевод, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXIX, Opole 1992, s. 13-19.
  53. Defrazeologizacja jako ogniwo procesów społecznych, Sprawozdania Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1991, Wydział II Języka i Literatury, seria B, nr 23, Opole 1992, s. 15-22.
  54. Фразеология жанров речи и обучение иностранному языку [w:] Jazykové a rečové kontakty z aspektu cudzojazyčnej jazykovej výučby, Acta Facultatis Philosophicae Universitatis Safarikanae 61, Prešov 1993, s. 122-126.
  55. Zdzisław Kempf – humanista osobny, „Opole” 1993, nr 3-6, s. 62-63.
  56. Metajęzykowa autorefleksja dzisiejszych Rosjan (Tezy) [w:] Języki słowiańskie wobec współczesnych przemian w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, red. S. Gajda, Opole 1993, s. 167-169.
  57. „Przysłowia narodu radzieckiego”. Wstępne założenia przyszłej analizy [w:] Literatura i słowo wczoraj i dziś. Piśmiennictwo rosyjskie a państwo totalitarne, red. A. Semczuk, W. Zmarzer, Warszawa 1993, s. 231-236.
  58. К вопросу о «пословицах советского народа», Acta Facultatis Philosophicae Universitatis Ostraviensis 140, Studia Slavica 1, Ostrava 1993, s. 135-139.
  59. Frazeologia rosyjska a mit «jednego, z osobna wziętego kraju» [w:] Historia i teraźniejszosć Rosji w świetle faktów językowych, red. L. Jochym-Kuszlik, Kraków 1993, s. 51-58.
  60. Tekstowe wskaźniki frazeologiczności w wypowiedziach rosyjskich, «Przegląd Rusycystyczny» 1993, z. 3-4, s. 89-97.
  61. Tekstowe wskaźniki frazeologiczności w wypowiedziach polskich, Sprawozdania Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydział II Języka i Literatury, seria B, nr 24, Opole 1993, s. 5-16.
  62. Фразеология жанров речи – ресурсы русского языка в новом освещении, Studia Rossica Posnaniensia, vol. XXIV, Poznań 1993, s. 161-166.
  63. Z badań nad frazeologią gatunków mowy (rosyjski nekrolog prasowy), Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXXI, Opole 1993, s. 49-62.
  64. Słownik a „dwuoczne postrzeganie świata” [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin 1993, s. 195-205.
  65. Frazematyka [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Tom 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 327-334.
  66. Problem tzw. jednostek języka i praktyka przekładu na język obcy, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego, Filologia Rosyjska 33, Opole 1994, s. 41-48.
  67. К вопросу о российском языковом самомознании и методах его исследования [w:] IV Международный симпозиум по лингвострано-ведению. Тезисы докладов и сообщений, Москва 1994, s. 237-239.
  68. [rec.] Przekład artystyczny, t.1-5, red. P. Fast, Katowice 1991-1993 [w:] «Stylistyka III», red. S. Gajda, Opole 1994, s. 217-223.
  69. Na zawsze dwudziestoletni [O «Balladzie» Cz. Miłosza] [w:] Między dawnymi i młodszymi laty… Analiza i interpretacja wierszy, t. 2, red. M. Kaczmarek, Opole 1994, s. 39-44.
  70. [współautor – J. Tarsa] Pytania o skrzydlate słowa, Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Filologia Rosyjska XXXII, Opole 1994, s. 39-49.
  71. Pogoda dla badaczy, czyli o inwariancie i wariantach we frazeologii raz jeszcze [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej VI, red. M. Basaj, D. Rytel, Warszawa 1994, s. 93-108.
  72. Jeden (z osobna wzięty) frazeologizm rosyjski i jego kontekst społeczny [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej VI, red. M. Basaj, D. Rytel,Warszawa 1994, s. 109-121.
  73. Пословицы советского народа. Наброски к будущему анализу, «Russistik» (Berlin) 1994, nr 1-2, s. 74-84.
  74. Słownik a „odtwarzalność w danej sytuacji”, Opuscula Polonica et Russica II, red. J. Wawrzyńczyk, E. Małek,Toruń 1994, s. 102-122.
  75. Fatum i nadzieja. Szkice do obrazu samoświadomości językowej dzisiejszych Rosjan, Opole 1995, ss. 113.
  76. [współautor – A. Lazari] Naród radziecki [w:] Mentalność rosyjska. Słownik, red. A. Lazari, Katowice 1995, s. 89-90.
  77. Cheops prozy, Pcim i balceroid… Derywaty nazw własnych a leksykografia, „Poradnik Językowy” 1995, nr 2, s. 11-21.
  78. «Человек незнающий» в зоопарке, или Портреты животных в двуязычной лексикографии [w:] Tekst i słownik w nauczaniu języka i literatury rosyjskiej, red. W. Chlebda, Opole 1995, s. 187-191.
  79. Блеск и нищета «одной, отдельно взятой» русской фраземы [w:] Функционирование фразеологии в тексте в периоды кризиса идеологии и культуры, Оломоуц 1995, s. 72-73.
  80. A Dictionary and Reproducibility in a Given Situation [w:] Bilingual Lexicography in Poland: Theory and Practise, ed. J. Wawrzyńczyk, Warszawa 1995, s. 112-131.
  81. [rec.] G. Sawicka, Nominacja rzeczownikowa na przykładzie mowy dzieci przedszkolnych, Szczecin 1995 [w:] «Literatura Ludowa» 1996, nr 4-5, s. 115-119.
  82. [rec.] H. Granatowska, I. Danecka, Как дела? Podręcznik do języka rosyjskiego, PWN, Wrocław-Warszawa 1995 [w:] «Przegląd Rusycystyczny» 1996,nr 1-2, s. 125-128.
  83. [rec.; współautor – B. Dereń] W. Kopaliński, Słownik eponimów czyli wyrazów odimiennych, Warszawa 1996 [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego, Filologia Rosyjska 35, Opole 1996, s. 93-98.
  84. [rec.] А. Бирих, Метонимия в современном русском языке (Семантический и грамматический аспекты), Slavistische Beitrage, Band 326, Verlag Otto Sagner, München 1995 [w:] Stylistyka V, red. S. Gajda, Opole 1996, s. 409-415.
  85. Frazeologia potocznych gatunków mowy (rozpoznanie wstępne) [w:] Problemy frazeologii europejskiej, t. I, red. A.M. Lewicki, Warszawa 1996, s. 15-28.
  86. Frazeologia w reklamie i reklama we frazeologii [w:] Problemy frazeologii europejskiej, t. I, red. A.M. Lewicki, Warszawa 1996, s. 57-68.
  87. Niepochwytność uchwycona [O „Pierwszym deszczu” B. Leśmiana], „Strony” (Opole) 1996, nr 3-4, s. 52-54.
  88. Библия в языке – язык в Библии [w:] Frazeologia a religia. Tezy referatów międzynarodowego sympozjum naukowego (Opole 4-6.09.96), red. W. Chlebda, S. Kochman, Opole 1996, s. 142-143.
  89. Samoświadomość językowa dzisiejszych Rosjan (Zarys dróg poznania), Acta Universitatis Nicolai Copernici, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 296, Filologia Rosyjska V, Toruń 1996, s. 3-17.
  90. Odejście Drawicza, „Strony” (Opole) 1997, nr 3-4, s. 21-23.
  91. W stronę frazeologii pragmatycznej, „Poradnik Językowy” 1997, nr 2, s. 1-10.
  92. Zarys polskiej geografii mentalnej, „Przegląd Humanistyczny” 1997, nr 3, s. 81-94.
  93. Biblizmy języka polskiego i rosyjskiego. Koncepcje opisu leksykograficznego [w:] Współczesny język polski i rosyjski. Konfrontacja przekładowa, red. A. Bogusławski, J. Mędelska, Warszawa 1997, s. 23-66.
  94. God, Man and Life in the Proverbs of Soviet Nation [w:] Phraseology and Paremiology, International Symposium Europhras’97, September 2-5, 1997, Liptovsky Jan. Theses, s. 21-22.
  95. Русские импланты в сегодняшней польской русистике [w:] Новое в теории и практике описания и преподавания русского языка, ред. Н. Исаев, Е. Исаева, Т. Медзиньски, Варшава 1997, s. 247-257.
  96. [rec.] Русский текст. Russkij Tekst. Российско-американский журнал по русской филологии, St.-Petersburg-Lawrence-Durham, 1993 [w:] Stylistyka VI, red. M. Kożina, S. Gajda, Opole 1997, s. 586-590.
  97. Бог, человек и жизнь в пословицах советского наpода, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego, Filologia Rosyjska 36, Opole 1998, s. 29-37.
  98. Kilka słów o Europach i innych mentalnych kontynentach [w:] Słowo i czas, red. S. Gajda, A. Pietryga, Opole 1998, s. 46-57.
  99. Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania [w:] Język a kultura, t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław 1998, s. 31-41.
  100. God and Religion in the Proverbs of the Soviet Nation [w:] Phraseology and Paremiology, ed. P. Durco, Bratislava 1998, s. 175-178.
  101. Шесть соображений по вопросу о языковом самосознании [w:] Русистика: лингвистическая парадигма конца ХХ века, отв. ред. В.Д. Черняк, Санкт-Петербург 1998, s. 62-67.
  102. Библия в языке – язык в Библии [w:] Problemy frazeologii europejskiej, t. II, red. A.M. Lewicki, W. Chlebda, Warszawa 1998, s. 67-74.
  103. Biblizmy języka rosyjskiego. Koncepcje opisu leksykograficznego [w:] Biblia w literaturze i folklorze narodów wschodniosłowiańskich, red. R. Łużny, D. Piwowarska, Kraków 1998, s. 15-33.
  104. Русские фразеологические импланты в сегодняшней польской публицистике, «Rossica Olomucensia» XXXVI, Olomouc 1998, s. 231-237.
  105. Propozycje terminologiczne do opisu skrzydlatych słów, Stylistyka VII, red. S. Gajda, Opole 1998, s. 189-220.
  106. Так какая же дорога ведет к храму? Из истории одной фраземы, „Russistik. Русистика” (Berlin) 1998, nr 1-2, s. 89-98.
  107. Andrzej Drawicz o języku (nie tylko rosyjskim) [w:] Rosyjskie ślady Andrzeja Drawicza, red. A. Wieczorek, Opole 1999, s. 81-85.
  108. Общественный дискурс и карта «ментальной географии мира» [w:] Русский язык, литература и культура на рубеже веков. IX Международный когресс МАПРЯЛ. Тезисы докладов и сообщений, ч. II, Братислава 1999, s. 186-187.
  109. Marryzm [w:] Idee w Rosji. Leksykon rosyjsko-polsko-angielski, t. 1, red. A. de Lazari, Warszawa 1999, s. 242-245.
  110. Stereotypowe zaplecze tekstowych wskaźników znaczeń [w:] W zwierciadle języka i kultury, red. J. Adamowski, S. Niebrzegowska, Lublin 1999, s. 248-258.
  111. Dzisiejszy język polski a biblizmy (glosa leksykograficzna) [w:] Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego, red. ks. Z. Adamek, S. Koziara, Tarnów 1999, s. 145-149.
  112. [rec.] Толковый словарь русского языка конца ХХ в. Языковые изменения, ред. Г.Н. Скляревская, СПб. 1998 [w:] «Przegląd Rusycystyczny» 1999, nr 1-2, s. 87-91.
  113. [współautorzy: Р.-Р. Лампрехт, Н.Л. Шубина] За порогом языкового конфликта. Международный проект по описанию русской устной спонтанной речи, «Russistik. Русистика» (Berlin) 1999, nr 1-2, s. 68-74.
  114. Пушкинские крылатые слова и польский язык, «Пушкин, Альманах», вып. 2, Магнитогорск 2000, s. 4-14.
  115. Бытуют ли в русском языке польские крылатые слова?, «Rossica Olomucensia» XXXVIII (za rok 1999), vol. 2, Olomouc 2000, s. 443-448.
  116. Метаоператоры в тексте и их основные функции [w:] Слово во времени и пространстве. К 60-летию проф. В.М. Мокиенко, Санкт-Петербург 2000, s. 415-429.
  117. К вопросу о ментальной карте мира современных россиян, «Przegląd Rusycystyczny» 2000, nr 1, s. 74-81.
  118. O specyficzności ustalania ekwiwalentów przekładowych w dwujęzycznym słowniku skrzydlatych słów [w:] Frazeografia słowiańska. Teoria i praktyka, tradycje, teraźniejszość, przyszłość. Tezy referatów międzynarodowej konferencji naukowej, red. M. Balowski, W. Chlebda, Opole 2000, s. 67-69.
  119. Typy odpowiedniości przekładowych w dwujęzycznym słowniku skrzydlatych słów [w:] Studia z filologii słowiańskiej ofiarowane profesor Teresie Zofii Orłoś, red. H. Wróbel, Kraków 2000, s. 69-75.
  120. Król bywa nagi. Między cytatem i skrzydlatym słowem, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio FF Philologiae, vol. XVIII, Lublin 2000, s. 85-92.
  121. Płaszczyzny oglądu językowego obrazu świata w opisie semantycznym języka [w:] Komparacja systemów i funkcjonowania współczesnych języków słowiańskich I, red. S. Gajda, Opole 2000, s. 163-178.
  122. [współautor: A. de Lazari] Naród radziecki [w:] Idee w Rosji. Leksykon rosyjsko-polsko-angielski, t. 3, red. A. de Lazari, Łódź 2000, s. 412-414.
  123. [rec.] J. Hoffmanová, O. Müllerová, J. Zeman, Konverzace v čestíné při rodinných a přátelských návštěvách, Praha 1999 [w:] «Stylistyka IX», red. S. Gajda, Opole 2000, s. 434-443.
  124. [rec.] В.М. Мокиенко, Т.Г. Никитина, Толковый словарь языка Совдепии, Санкт-Петербург 1998 [w:] «Russistik. Русистика» (Berlin) 2000, nr 1-2, s. 97-103.
  125. Ile jest Mławy w Mławie? Pochodne nazw własnych w językowym obrazie świata Polaków [w:] Język a kultura, t. 13: Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław 2000, s. 247-259.
  126. Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji w Opolu (6-8 września 2000 r.), „Przegląd Rusycystyczny” 2000, z. 4, s. 110-111.
  127. Frazematyka [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001, s. 335-342.
  128. Skrzydlaty koniec zimnej wojny [w:] Język w komunikacji, t. 1, red. G. Habrajska, Łódź 2001, s. 294-309.
  129. O specyficzności ustalania ekwiwalentów przekładowych w dwujęzycznym słowniku skrzydlatych słów [w:] Frazeografia słowiańska, red. M. Balowski, W. Chlebda, Opole 2001, s. 295-302.
  130. Ujarzmienie ognia. Podbój Kosmosu a frazeologia [w:] Nowa frazeologia w nowej Europie. Neue Phraseologia im neuen Europa. Tezy referatów międzynarodowej konferencji naukowej, red. H. Walter, W. Mokijenko, M. Aleksiejenko, Greifswald 2001, s. 18-19.
  131. «Polski dowcip językowy» po latach [w:] D. Buttler, Polski dowcip językowy, wyd. III uzupełnione, Warszawa 2001, s. I-XIII.
  132. Словник двуязычного словаря крылатых слов как своеобразный текст культуры [w:] Фразеология: семантика и форма, ред. Н.Б. Усачева, Курган 2001, s. 125-131.
  133. [współautorzy: Р.-Р. Лампрехт, Н.Л. Шубина] Многоканальность речевого поведения в аспекте прикладных задач [w:] Говорящий и слушающий: языковая личность, текст, проблемы обучения, отв. ред. В.Д. Черняк, Санкт-Петербург 2001, s. 125-132.
  134. [rec.] В.З. Санников, Русский язык в зеркале языковой игры, Москва 1999 [w:] Stylistyka X, red. S. Gajda, Opole 2001, s. 507-515.
  135. Неисследованные контексты фразеологии. Визуальный контекст [w:] Славянская фразеология в ареальном, историческом и этнокультурном аспектах, ред. В.И. Коваль, Гомель 2001, с. 39-46.
  136. Frazeologia polska minionego wieku [w:] Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, red. S. Dubisz, S. Gajda, Warszawa 2001, s. 155-164.
  137. Frazeologia [w:] Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole 2001, s. 178-206.
  138. Jubileusz Profesor Galiny Aleksiejewny Lilicz, „Bohemistyka” 2001, nr 4, s. 339-340.
  139. Siatka hasłowa przekładowego słownika skrzydlatych słów jako swoisty tekst kultury [w:] Przekład – język – kultura, red. R. Lewicki, Lublin 2002, s. 87-95.
  140. Kijem nagany, marchewką nadziei [w:] Język w przestrzeni społecznej, red. S. Gajda, K. Rymut, U. Żydek-Bednarczuk, Opole 2002, s. 409-419.
  141. [rec.] Д.Б. Гудков, Прецедентное имя и проблемы прецедентности, Москва 1999; Studia i szkice slawistyczne I. Literatura – kultura – język, red. W. Chlebda, I. Światłowska-Prędota, Opole 2002, s. 257-263.
  142. [rec.] Cz. Lachur, Semantyka przestrzenna polskich przyimków prefigowanych na tle rosyjskim, Opole 1999; Studia i szkice slawistyczne I. Literatura – kultura – język, red. W. Chlebda, I. Światłowska-Prędota, Opole 2002, s. 265-269.
  143. Гордый конь текста, трепетная лань крылатики, «Пушкин. Альманах», вып. 3, Магнитогорск 2002, s. 16-29.

144-149. [Artykuły hasłowe w:] Lexicon der russischen Kultur, N. Franz (Hrsg.) mit S.A. Gončarov u. A. Wieczorek, Primus Verlag, Darmstadt 2002: Arbeit (s. 26-28); Bibel (s. 61-63); Feiertag (s. 135-140); Namen (s. 315-317); Sprache (s. 427-431); Wohnen (s. 480-482).

  1. Ujarzmienie ognia. Podbój Kosmosu a frazeologia [w:] Słowo. Tekst. Czas., t. VI: Nowa frazeologia w Nowej Europie, red. M. Aleksiejenko, W. Mokijenko, H. Walter, Szczecin-Greifswald 2002, s. 47-54.
  2. Poszukiwanie idiomatykonu. Szkic informacyjny o najnowszych poszukiwaniach frazeologii rosyjskiej [w:] Problemy frazeologii europejskiej, t. V, red. A.M. Lewicki, Lublin 2002, s. 9-20.
  3. Polak przed mentalną mapą świata, „Etnolingwistyka”, t. 14, red. J. Bartmiński, Lublin 2002, s. 9-26.
  4. К описанию библеизмов в двуязычном словаре, „Przegląd Rusycystyczny” 2002, nr 4, s. 86-106.
  5. Фразеологический словарь и языковая картина мира, „Rossica Olomucensia” XL (za rok 2001), 2 část, Olomouc 2002, s. 413-420.
  6. O lingvistickich povinnostech, „Studia Slavica. Slovanské studie”, t. VII, red. A. Wieczorek, J. Raclavská, Opole 2003, s. 157-162.
  7. [współautorzy: A. Gołubiewa, J. Wawrzyńczyk, T. Wielg] Idiomy polsko-rosyjskie. Польско-русские идиомы, Warszawa 2003, ss. 272.
  8. Фразеология в межчеловеческом коммуникативном пространстве [w:] Русское слово в мировой культуре. Х конресс МАПРЯЛ. Пленарные заседания: сборник докладов, т. 1, Санкт-Петербург 2003, s. 173-180.
  9. Frazeologia polska okresu «przemiany i przełomu» [w:] Współczesna polska i słoweńska sytuacja językowa. Sodobni jezikovni položaj na Poljskem in v Sloveniji, red. S. Gajda, A. Vidovič Muha, Opole 2003, s. 151-190.
  10. Frazeografia polska przełomu wieków XX na XXI [w:] Współczesna polska i słoweńska sytuacja językowa. Sodobni jezikovni položaj na Poljskem in v Sloveniji, red. S. Gajda, A. Vidovič Muha, Opole 2003, s. 251-279.
  11. Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, wyd. II uzupełnione, Łask 2003, ss. 316.
  12. [współautorzy: W.M. Mokijenko, S.G. Szuleżkowa] Rosyjsko-polski słownik skrzydlatych słów, Łask 2003, ss. 706.

161a. Objazd granic przestrzeni własnej [w:] Wędrować, pielgrzymować, być turystą. Podróż w dyskursach kultury. Zbiór studiów, red. P. Kowalski, Opole 2002, s. 27-35.

  1. Frazeologia w międzyludzkiej przestrzeni komunikacyjnej [w:] Problemy frazeologii europejskiej, t. VI, red. A.M. Lewicki, Lublin 2004, s. 11-20.
  2. Русский язык в семье славянских языков [w:] Ю. Вьюнов, И. Данецка, В. Стародубцев, Россия: страна и люди. Хрестоматия для поляков, изучающих русский язык, историю и культуру России, Opole 2004, s. 175-181.
  3. Definiowanie skrzydlatych słów jako problem leksykograficzny [w:] Język polski w perspektywie diachronicznej i synchronicznej, red. K. Maćkowiak, C. Piątkowski, współpr. D. Szagun, Zielona Góra 2004, s. 57-69.
  4. [rec.] A. Charciarek, Słownik polsko-rosyjski [i] rosyjsko-polski, Warszawa, Exlibris 2004; „Przegląd Rusycystyczny” 2005, nr 1, s. 130-134.
  5. Фразеологические исследования и лингвистический принцип неопределенности [w:] Грани слова. Сборник научных статей к 65-летию проф. В.М. Мокиенко, ред. М. Алексеенко, Х. Вальтер, М. Дюринг, А. Шумейко, Москва 2005, s.152-165.
  6. Политика это спорт. Фразеология спортивного происхождения в сегодняшнем польском публичном дискурсе, „Frazeologické štúdie“, vol. IV, ed. M. Jankovičová, J. Mlacek, J. Skladaná, Bratislava 2005, s. 87-93.
  7. O pokrewieństwach i powinowactwach frazeologicznych [w:] Ogród nauk filologicznych. Księga Jubileuszowa poświęcona Profesorowi Stanisławowi Kochmanowi, red. M. Balowski, W. Chlebda, Opole 2005, s. 87-100.
  8. Historyk języka w ogrodzie nauk filologicznych [w:] Ogród nauk filologicznych. Księga Jubileuszowa poświęcona Profesorowi Stanisławowi Kochmanowi, red. M. Balowski, W. Chlebda, Opole 2005, s. 11-14.
  9. Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005, ss. 528.
  10. O roku ów!.. Mały Mickiewiczowski raport skrzydlatologiczny, „Poradnik Językowy“ 2005, z. 10, s. 28-42.
  11. К вопросу описания крылатых единиц в двуязычном толково-переводном словаре [w:] Россия – Польша: филологический и историко-культурный дискурс, отв. ред.-сост. С.Г. Шулежкова, Магнитогорск 2005, s. 391-405.
  12. Janosik: od mitu do eponimu, „Studia i szkice slawistyczne”, t. 7, red. B. Kodzis, Opole 2006, s. 181-192.
  13. Czym jest Idiomatykon i jak z niego korzystać, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 1. próbny, red. W. Chlebda, Opole 2006, ss. 7-18, 60-62, 106-123.
  14. Tytuły (1). Dzieła literackie, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 1. próbny, red. W. Chlebda, Opole 2006, s. 106-123.
  15. Nazwy szeregowe, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 1. próbny, red. W. Chlebda, Opole 2006, s. 60-62.
  16. Człowiek Niewiedzący w zoologu, albo Zwierzęta w polskim opisie słownikowym, [w:] Bestie, żywy inwentarz i bracia mniejsi. Motywy zwierzęce w mitologiach, sztuce i życiu codziennym, red. P. Kowalski, K. Łeńska-Bąk, M. Sztandara, Opole 2007, s. 21-32.
  17. O tekstowych wykładnikach wartościowania, „Przegląd Humanistyczny” 2007, nr 1, s. 25-34.
  18. Ala ma kota w krainie czarów, [w:] Frazeologia a językowe obrazy świata przełomu wieków, red. W. Chlebda, Opole 2007, s. 325-330.
  19. Opolskie spotkania frazeologiczne, [w:] Frazeologia a językowe obrazy świata przełomu wieków, red. W. Chlebda, Opole 2007, s.9-13.
  20. Mały prywatny katalog pilnych zadań frazeologicznych, [w:] Problemy frazeologii europejskiej, t. VIII, red. A.M. Lewicki, Lublin 2007, s. 15-31.
  21. Маленький личный каталог нерешенных фразеологических задач [w:] Rossica Olomucensia XVIV (za rok 2005), 3. č., red. Z. Pechal, wyd. Univerzita Palackého, Olomouc 2006, s. 853-858.
  22. Фразема. К истории одного термина, [w:] Princípy lingvistickej analýzy vo frazeologii. Frazeologické štúdie V, ed. D. Baláková, P. Durčo, wyd. Katolíckej Univerzity w Ružomberoku, Ružomberok 2007, s. 105-119.
  23. Толкование значения фразеологических единиц с помощью прагматической дефиниции, [w:] Мир русского слова и русское слово в мире. Том 2: Проблемы фразеологии. Русская лексикография: тенденции развития. Ред. С. Георгиева, Heran Press, София 2007, s. 318-323.
  24. Tadeusza Rejtana los pośmiertny w polszczyźnie, [w:] Teksty – konteksty – interpretacje. W kręgu literatury, języka i kultury, red. E. Dąbrowska, K. Kosakowska-Jarosz, Opole 2007, s. 153-168.
  25. Kiedy swój staje się obcym, „Etnolingwistyka”, t. 19, red. J. Bartmiński, Lublin 2007, s. 89-98.
  26. „Ramka pragmatyczna” w procesie weryfikowania i tworzenia słownikowych definicji frazeologizmów, [w:] Język. Człowiek. Dyskurs, red. M. Hordy, W. Mokijenko, H. Walter, Szczecin 2007, s. 185-195.
  27. Życia i dokonań Zdzisława Kempfa przypadki sprzężone, [w:] Z. Kempf, Próba teorii przypadków, cz. II, Opole 2007, s. 7-12.
  28. Idiomatykon: edycja druga, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 2, red. W. Chlebda, Opole 2007, s. 7-27.
  29. Tytuły (2). Muzyka sceniczna, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 2, red. W. Chlebda, Opole 2007, s. 165-180.
  30. [we współaut. z T. Milutiną] Emotywy, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 2, red. W. Chlebda, Opole 2007, s. 45-54.
  31. [we współaut. z T. Milutiną] Komparatywy (1). Wyrażenia porównawcze, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 2, red. W. Chlebda, Opole 2007, s. 55-63.
  32. Tezy o niepamięci zbiorowej, „Prace Filologiczne”, t. LIII, Warszawa 2007, s. 71-78.
  33. Językowy autoportret Polaków. Spotkanie podmiotów, [w:] Podmiot w języku i kulturze, red. J. Bartmiński, A. Pajdzińska, Lublin 2008, s. 185-196.
  34. Zdefiniować Wyspiańskiego, [w:] Reverendissimae Halinae Satkiewicz cum magna aestimatione, red. G. Dąbkowski, Warszawa 2008, s. 77-91.
  35. Leksykografia w aktach i procesach autoidentyfikacji narodowej, [w:] Tożsamość a język w perspektywie slawistycznej, red. S. Gajda, Opole 2008, s. 255-274.
  36. [we współaut. z J. Bartmińskim] Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów?, „Etnolingwistyka”, t. 20, red. J. Bartmiński, Lublin 2008, s. 11-27.
  37. Польский паремический минимум в зеркале русского языка, „Rossica Olomucensia”, XLIV-II, Olomouc 2008, s. 417-421.
  38. Idiomatykon na półmetku: wprowadzenie do zeszytu trzeciego, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 3., red. W. Chlebda, Opole 2008, s. 7-19.
  39. Przysłowia, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 3., red. W. Chlebda, Opole 2008, s. 129-137.
  40. [we współaut. z T. Milutiną] Komparatywy (2). Porównania właściwe, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 3., red. W. Chlebda, Opole 2008, s. 51-70.
  41. О чем думает русский индюк, или Об эквивалентах пословиц в двуязычном словаре, „Przegląd Rusycystyczny” 2008, nr 4, s. 90-104.
  42. [rec.] M. Krajewska, Polsko-rosyjski słownik Lemowych neologizmów, „Przegląd Rusycystyczny” 2008, nr 4, s. 145-149.
  43. O pewnej perspektywie słownikowego opisu biblizmów, [w:] Studia i szkice slawistyczne, t. IX, red. B. Kodzis, Opole 2008, s. 67-83.
  44. Europejskość w najnowszym polskim dyskursie politycznym, [w:] Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. S. Gajda, Opole 2008, s. 77-184.
  45. Idiomatykon-4.: gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy (i parę zdań o tym, skąd przychodzimy), [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 4, red. W. Chlebda, Opole 2009, s. 9-38.
  46. Adresatywy i inne formy grzeczności na co dzień, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 4, red. W. Chlebda, Opole 2009, s. 41-58.
  47. [we współaut. z T. Wielgiem] Kocha, lubi, szanuje. Uczucia na co dzień, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 4, red. W. Chlebda, Opole 2009, s. 99-115.
  48. Semiotyka, [w:] Идеи в России. Ideas In Russia. Idee w Rosji. Leksykon rosyjsko-polsko-angielski, t. 7, red. J. Kurczak, Łódź 2009, s. 484-495.
  49. Может ли двуязычный словарь быть источником этнолингвистически релевантной информации?, [w:] Проблемы истории, филологии и культуры, Москва-Магнитогорск-Новосибирск 2009, № 2, s. 284-288.
  50. Непереводимость в переводном словаре, „Rossica Olomucensia”, vol. XLVIII, num. 1, Olomouc 2009, s. 27-31.
  51. [rec.:] Komparacja systemów i funkcjonowania współczesnych języków słowiańskich. Tom 3: Frazeologia. Red. W. Mokijenko, H. Walter, Opole 2008, [w:] „Rocznik Slawistyczny”, t, LVIII, 2009, s. 163-169.
  52. [we współaut. z J. Bartmińskim] Wie soll man das sprachlich-kulturelle Weltbild der Slawen und ihrer Nachbarn untersuchen, [w:] Europa und seine Werte. Akten der internationalen Arbeitstagung “Normen- und Wertbegriffe in der Verständigung zwischen Ost- und Westeuropa”, Peter Lang Ed., Frankfurt am Main 2009, s. 271-287.
  53. Europa na językach. Wprowadzenie do zeszytu 5., [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 4, red. W. Chlebda, Opole 2010, s. 7-19.
  54. Europeizmy frazeologiczne (1). Biblizmy, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 4, red. W. Chlebda, Opole 2010, s. 19-59.
  55. Reprodukty na warsztacie (I)-(II), [w:] Na tropach reproduktów. W poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka, red. W. Chlebda, Opole 2010, s. 7-13, 127-135.
  56. Nieautomatyczne drogi dochodzenia do reproduktów wielowyrazowych, [w:] Na tropach reproduktów. W poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka, red. W. Chlebda, Opole 2010, s. 15-35.
  57. W poszukiwaniu językowo-kulturowego obrazu świata Słowian, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia, red. W. Chlebda, Opole 2010, s. 7-20.
  58. W jakim zakresie słownik dwujęzyczny może być źródłem informacji etnolingwistycznej?, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia, red. W. Chlebda, Opole 2010, s. 201-208.
  59. Wstępne założenia analizy słownikowej w projekcie badawczym EUROJOS, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia, red. W. Chlebda, Opole 2010, s. 219-226.
  60. W stronę językowego obrazu Europy. Analiza słownikowo-tekstowa, „Etnolingwistyka”, t. 22, red. J. Bartmiński, Lublin 2010, s. 85-104.
  61. O pracach Komisji Frazeologicznej Międzynarodowego Komitetu Slawistów ostatniego pięciolecia, „Slavia Orientalis” 2010, nr 1, s. 117-122.
  62. К составлению польско-русского словаря репродуктов библейского происхождения, [w:] Phraseologie und Text, A. Sachenko, V. Mokienko, H. Walter (Hrsg.), Sankt Petersburg-Greifswald 2010, s. 214-222.
  63. К идее европейского словаря библеизмов, [w:] И вновь продолжается бой… Сборник научных статей, посвященных юбилею проф. Шулежковой С.Г., Магнитогорск 2010, s. 275-279.
  64. Метаоператоры в функции поисковой системы в обработке ресурсов Рунета для лексикографических целей, „Rossica Olomucensia”, vol. XLIX, num. 2, Olomouc 2010, s. 57-66.
  65. К польско-русскому словарю библеизмов, [w:] Phraseologische Studien. Dinamische Tendenzen in der slawischen Phraseologie, red. D. Baláková, H. Walter, Greifswald 2010, s. 166-173.
  66. Stanisław Kochman (7 VI 1936 – 3 IV 2010), “Rocznik Slawistyczny”, t. LIX, 2010, s. 3-7.
  67. Profesor Stanisław Kochman (1935-2010), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”
  68. Pozaśrodowiskowe funkcje frazeologii środowiskowej (język sportu a polszczyzna ogólna), [w:] Polskie języki. O językach zawodowych i środowiskowych. Materiały VII Forum Kultury Słowa, red. M. Milewska-Stawiany, E. Rogowska-Cybulska, Gdańsk 2010, s. 243-255.
  69. Skrzydlate słowa a frazeologia, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek, Poznań 2010, s. 9-20.
  70. O źródłach, celach i drogach postępowania etnolingwistycznego w badaniach porównawczych, „Studia Slavica. Slovanské Studie”, t. XIV, Opole 2010, s. 121-134.
  71. Ruch wokół wieży Babel. O funkcjonowaniu biblizmów w dzisiejszym dyskursie polskim, [w:] Sprachliche Säkularisierung (Westslawisch – Deutsch), A. Nagórko (Hrsg.), Georg Olms Verlag AG, Hildesheim 2011, s. 355-371.
  72. Тезисы по методам поиска многолексемных единиц языка для учебных и лексикографических целей, [w:] Русский язык и литература во времени и пространстве, ред. Л.А. Вербицкая, Лю Лиминь, Е.Е. Юрков, т. 3, Shanghai 2011, s. 225-229.
  73. Profesor Zbigniew Barański w Opolu, [w:] Mistrzowi i Przyjacielowi. Pamięci Profesora Zbigniewa Barańskiego, red. A. Paszkiewicz, E. Tyszkowska-Kasprzak, W. Zybura, Wrocław 2010, s. 59-62.
  74. Z nowszych dociekań frazeologii rosyjskiej (szkic informacyjny drugi), „Przegląd Rusycystyczny” 2011, nr 3, s. 106-117.
  75. Od tematycznego do alfabetycznego frazeologicznego słownika przekładowego [tezy], [w:] „Wort – Text – Zeit”. Die slawische Phraseologie In onomasiologischer, linguokulturellen und phraseographischen Sicht, „Greifswalder Beitrager zur Slawistik X” , Greifswald 2011, s. 24-25.
  76. Szkice do językowego obrazu pamięci. Pamięć jako wartość, „Etnolingwistyka”, t. 23, red. J. Bartmiński, Lublin 2011, s. 83-98.
  77. [współaut.: M. Abramowicz, J. Bartmiński] Punkty sporne i bezsporne w programie EUROJOS: Odpowiedź na pytania i wątpliwości profesor Jadwigi Puzyniny, „Etnolingwistyka”, t. 23, red. J. Bartmiński, Lublin 2011, s. 227-233.
  78. Poszukiwanie odpowiedników przekładowych: punkty wyjścia, [w:] Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, red. W. Chlebda, Opole 2011, s. 7-17.
  79. Ekwiwalencja i ekwiwalenty: między słownikiem a tekstami, [w:] Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, red. W. Chlebda, Opole 2011, s. 21-43.
  80. Profesor Aleksandra Wieczorek (1946-2011), „Studia Slavica XV”, red. J. Raclavska, J. Czaplińska, Ostrava 2011, s. 7-9.
  81. Szkic do obrazu wieży Babel. Perspektywa słownikowo-tekstowa, [w:] My w wieży Babel. Między przekleństwem a błogosławieństwem, red. M. Cieszkowski, J. Szczepaniak, Bydgoszcz 2011, s. 25-38.
  82. Идентичность фразеологии, «Университетский научный журнал. Humanities and Science University Journal” (Sankt Petersburg), nr 2 (2012), s. 130-139.
  83. The Identity of Phraseology, [w:] Research on Phraseology in Europe and Asia: Focal Issues of Phraseological Studies, Białystok 2011, s. 13-24.
  84. Ćwiczenia z translatoryki, [w:] Filologiczny widnokrąg. Obrazy stare i nowe, red. K. Kossakowska-Jarosz, J. Nocoń, Opole 2012, s. 277-288.
  85. Czy zjednoczona Europa może stworzyć europejski słownik biblizmów?, [w:] Sprache im Kulturkontext. Festschrift fűr Alicja Nagórko, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Main 2012, s. 187-195.
  86. [recenzja] A. Charciarek, Polskie wyrażenia metatekstowe…, „Slavia Orientalis” 2011, nr 4, s. 553-558.
  87. Фразеолог и Интернет (к теории и практике взаимоотношений), „Rossica Olomucensia”, vol. LI, Num. 1, Olomouc 2012, s. 75-79.
  88. От тематического к алфавитному переводному фразеологическому словарю, [w:] Słowo. Tekst. Czas. Tom XI: Frazeologia słowiańska w aspekcie onomazjologicznym, lingwokulturologicznym i frazeograficznym, red. M. Hordy et al., Szczecin-Greifswald 2012, s. 471-478.
  89. Pamięć ujęzykowiona, [w:] Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin 2012, s. 109-119.
  90. Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych? [w:] Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju, red. M. Grochowski, Warszawa 2012, s. 91-98.
  91. Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych?, „Akcent. Literatura i Sztuka”, Lublin 2012, nr 4, s. 91-95 [skrócona wersja pozycji 250].
  92. [współautor: J. Bartmiński] Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu Europy, „Etnolingwistyka”, t. 25, red. J. Bartmiński, Lublin 2013, s. 69-95.
  93. O przekształcalności słowników. Tezy, [w:] Konfrontacje składniowe. Nowe fakty, nowe idee. Księga jubileuszowa poświęcona Profesorowi Henrykowi Fontańskiemu z okazji 65. rocznicy urodzin, red. J. Lubocha-Kruglik, M. Borek, Katowice 2013, s. 151-158.
  94. O przekształcalności słowników (frazeologicznych): casus opolski, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej, red. G. Dziamska, J. Liberek, Poznań 2013, s. 29-37.
  95. Frazeologia i paremiologia słowiańska w polskich pracach językoznawczych lat powojennych, „Slavia Orientalis” 2013, nr 3, s. 341-349.
  96. Korpusologia użytkowa dla początkujących i zaawansowanych, [w:] Na tropach korpusów. W poszukiwaniu optymalnych zbiorów tekstów, red. W. Chlebda, Opole 2013, s. 7-15.
  97. Can Polish Ethnolinguistics Become a Philological Keystone of the Humanities? [w:] The Liguistic Worldview: Ethnoliguictics, Cognition and Culture, eds. A. Głaz, D. Danaher, P. Łozowski, Versita, London 2013, s. 29-37.
  98. Od tematycznego frazeologicznego słownika przekładowego do alfabetycznego słownika par przekładowych, [w:] Polsko-rosyjski słownik par przekładowych, red. W. Chlebda, Wyd. UO, Opole 2013, s. 9-67.
  99. Języki w turystyce i jednostki języków branżowych, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 6, red. W. Chlebda, Wyd. UO, Opole 2013, s. 9-26.
  100. Dzieje pogranicza, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 6, red. W. Chlebda, Wyd. UO, Opole 2013, s. 29-52.
  101. O nieprototypowych obiektach frazeografii, „Speculum Linguisticum”, vol. 2, red. M.A. Iwanowski, Warszawa 2014, s. 23-44.
  102. Переводной словарь и фразеология «отраслевых языков», „Rossica Olomucensia”, vol. LIII, num. 1, Olomouc 2014, s. 79-84.
  103. Memory, borderland and collective memory in borderlands, [w:] Open Europe: dialogue across borders, vol. 2, ed. Wojciech Chlebda, Opole 2014, s. 15-25.
  104. O potrzebie mapowania polskiej pamięci / niepamięci zbiorowej, [w:] Konstrukcje i destrukcje tożsamości. Tom 3: Narracja i pamięć, red. E. Golachowska, A. Zielińska, Warszawa 2014, s. 39-47.
  105. Tytuły jako obiekt leksykograficznej konfrontacji przekładowej, [w:] Porównawczy aspekt leksykografii – teoria i praktyka, red. I. Dobrotová, M. Hanczakowski, Olomuc 2014, s. 134-141.
  106. W sukurs magistrantom. Mały pomocnik leksykograficzny, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 7, red. W. Chlebda, Wyd. UO, Opole 2014, s. 7-12.
  107. Przekładamy teksty. Korzystamy ze słowników, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 7, red. W. Chlebda, Wyd. UO, Opole 2014, s. 89-108.
  108. Tytuły (6). 100 książek, które wstrząsnęły światem, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 7, red. W. Chlebda, Wyd. UO, Opole 2014, s.149-169.
  109. Łyżka świeckiego dziegciu w beczce biblijnego miodu. O biblizmach w słownikach raz jeszcze, [w:] Sprachliche Säkulariesierung. Semantik und Pragmatik, Hr. A. Nagórko, Hildesheim-Zűrich-New York 2014, s. 299-313.
  110. Polska, Polak, polskość w słownikach języka polskiego, [w:] Polonistyka wobec wyzwań współczesności, t. 2, red. S. Gajda, I. Jokiel, Opole 2014, s. 285-294.
  111. Kalka we frazeologicznym słowniku przekładowym, [w:] Frazeologia a przekład, red. W. Chlebda, Opole 2014, s. 307-314.
  112. Trójjęzyczny tematyczny słownik frazeologiczny: koncepcja, założenia, realizacja, [w:] Tematický česko-polsko-ruský, polsko-česko-ruský slovník pohraničí. Tematyczny czesko-polsko-rosyjski, polsko-czesko-rosyjski słownik pogranicza, red. W. Chlebda, I. Dobrotová, Opole 2015, s. 161-198.
  113. W pryzmatach pogranicza, [w:] Pograniczność i pogranicza w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, red. W. Chlebda, I. Dobrotová, Opole 2015, s. 7-15.
  114. Pogranicza i pograniczność w polskich perspektywach oglądu, [w:] Pograniczność i pogranicza w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, red. W. Chlebda, I. Dobrotová, Opole 2015, s. 43-77.
  115. Frazeolog a Internet. Zarys relacji, [w:] Wyraz i zdanie w językach słowiańskich. Tom 8: Opis, konfrontacja przekład, red. I. Łuczków, M. Sarnowski, Wrocław 2014, s. 69-76.
  116. Опольские предложения в области польско-русской лексикографии, „Przegląd Rusycystyczny” 2015, nr 2 (150), s. 180-191.
  117. О превращаемости словарей, [w:] Русский язык и литература в пространстве мировой культуры. Материалы XIII Конгресса МАПРЯЛ. Том 7: Современная русская лексикография: теория и практика, Санкт-Петербург 2015, s. 201-206.
  118. Pogranicze w kręgu pojęć związanych z pamięcią zbiorową, [w:] Pogranicze wschodnie i zachodnie, red. M. Czabańska-Rosada, E. Golachowska, E. Serafin, K. Taborska, A. Zielińska, Warszawa-Gorzów Wielkopolski 2015, s. 13-24.
  119. Tytuły we frazeograficznej perspektywie opisu, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań 2016, s. 103-116.
  120. O pewnej możliwości porównawczych badań nad słownikami, [w:] Lingua et gaudium. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Janowi Miodkowi, red. M. Zaśko-Zielinska, M. Misiak, J. Kamieniecki, T. Piekot, Wrocław 2016, Oficyna Wydawnicza Atut, s. 439-446.
  121. Коллективная память в сети родственных понятий, [w:] Slavische Geistkultur: etnolinguistische und pholologische Forschungen. Teil 1, Hrsg. A. Alekseev u. a., Peter Lang GmbH, Frankfurt am Main 2016, s. 81-89.
  122. W stronę optymalizacji słownikowego objaśniania znaczeń, „Stylistyka”, t. XXV, Opole 2016, s. 319-335.
  123. Słownik, frazeologia i opisywanie człowieka, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 8, red. W. Chlebda, Wydawnictwo UO, Opole 2016, s. 9-36.
  124. Człowiek a zwierzęta, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 8, red. W. Chlebda, Wydawnictwo UO, Opole 2016, s. 267-300.
  125. Bocian a sprawa polska. Na tropach polskości w języku, [w:] Tożsamości społeczno-kulturowe – kreacja i komunikacja, red. M. Dziekanowska, M. Wójcicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016, s. 83-95.
  126. Złożone nazwy własne w słowniku przekładowym. Spojrzenie frazeografa, „Studia i Szkice Slawistyczne” XIII, Opole 2016, s. 9-21.
  127. Nad kartami prac Profesora Witolda Mańczaka. Notatki z marginesów, „LingVaria” XII (2017), nr specjalny, s. 7-17.
  128. Czy polskość jest (słownikowo) definiowalna?, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, 2017, nr 49, s. 1-12 (https://doi.org./10/11649/sn.1159).
  129. Jak (w Polsce) zostać innym?, [w:] Obcy/inny. Analiza przypadków, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2017, s. 13-25.
  130. Słownikowy opis zwrotu cyfrowego. Podejście pierwsze, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 9, red. W. Chlebda, Opole 2017, s. 7-27.
  131. Tożsamości cyfrowe, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 9, red. W. Chlebda, Opole 2017, s. 293-311.
  132. [współautor: Ł. Grabowski] Zwrot cyfrowy w nauce i kulturze, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 9, red. W. Chlebda, Opole 2017, s. 353-369.
  133. Россия – Польша: несовпадение памятей. Лингвистический аспект, [w:] Образ России в условиях информационной войны конца XX – начала XXI в. Тенденции обновления политического дискурса, ред. С.Г. Шулежкова, Магнитогорск 2017, s. 118-125.
  134. Политика – это спорт. Фразеология спортивного происхождения в сегодняшнем польском публичном дискурсе, [w:] Der rote Faden durch Sport und Militär in Sprichwőrten und Redensarten. Historisch-etymologische Skizzen mit slawischen Parallelen, Hrsg. H. Walter, Greifswald 2018, s. 5-13.
  135. Pamięć a język. Zarys relacji, [w:] Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. W. Czachur, Warszawa 2018, s. 56-67.
  136. Europa w trzynastu obrazach, [w:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów. Red. J. Bartmiński, t. 2: Europa, red. W. Chlebda, Lublin-Opole 2018, s. 15-60.
  137. [współautor: J. Bartmiński], Obrazy Europy w języku polskim i w tekstach polskich dyskursów publicznych, [w:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów. Red. J. Bartmiński, t. 2: Europa, red. W. Chlebda, Lublin-Opole 2018, s. 169-214.
  138. Czy mikroteksty mogą być obiektami frazeografii (przekładowej)?, [w:] Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza, t. 7: Frazeologia z perspektywy językoznawcy i tłumacza, red. A. Pstyga, T. Kaganowicz, M. Buchowska, Gdańsk 2018, s. 40-53.
  139. Имя вo фразеологизме – имя как фразеологизм [w:] Имињата и фразеологиjата. Имена и фразеология. Уред. К. Велjановска, Виљана Мирчевска-Бошева, Скопjе 2018, s. 15-24.
  140. Jak historia odkłada się w pamięci, jak pamięć odkłada się w języku [w:] XVI међународни конгрес слависта. Тезе и резимеи у два тома. Том 1: Jезик, уред. Б. Сувajџић, Београд 2018, s. 352-353.
  141. Jeszcze o nieprototypowych obiektach leksykografii, [w:] Sens i konwencje w języku. Studia dedykowane Profesorowi Maciejowi Grochowskiemu, Toruń 2018, s. 21-32.
  142. Rozumienie obcego i innego w perspektywie wybranych dyscyplin naukowych, [w:] OBCY, INNY. Propozycje aplikacji pojęciowych, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin 2018, s. 29-35.
  143. Pytania o tożsamość etnolingwistyki [w:] Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. Tom 4.: Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, red. Jolanta Tambor, Katowice 2018, s. 227-239.
  144. Czy „język drzew” to tylko metafora? Z refleksji nad komunikacją w świecie flory, „Investigationes Linguisticae” 2018, vol. XXXVIII, s. 6-11.
  145. Jak historia odkłada się w pamięci, jak pamięć odkłada się w języku, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, t. 31, Lublin 2019, s. 57-74.
  146. Od „Idiomatykonu” do idiomatykonu. Z dziejów pewnej przygody leksykograficznej, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 10, red. W. Chlebda, Opole 2019, s. 9-41.
  147. Tytuły (7). Przydomki muzyczne, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 10, red. W. Chlebda, Opole 2019, s. 189-219.
  148. Frazemy z poczekalni, [w:] Podręczny idiomatykon polsko-rosyjski, z. 10, red. W. Chlebda, Opole 2019, s. 255-309.
  149. O wyzwaniach i zadaniach pamięcioznawstwa lingwistycznego, „LingVaria” 2019, nr 2, s. 147-164.

Ważniejsze publikacje w czasopismach niepunktowanych:

  1. Tak i nie czy tak lub nie. Refleksje o myśleniu dychotomicznym, „Mandragora” (Wrocław) 1983, nr 2, s. 31-43.
  2. Język, językoznawstwo, poznanie, „Opole” 1988, nr 10, s. 9-11.
  3. Niepochwytność uchwycona, „Strony” 1996, nr 3-4, s. 52-54.
  4. Odejście Drawicza, „Strony” 1997, nr 3-4, s. 21-23.
  5. O powinnościach językoznawcy, „Indeks” 2002, nr 7-8, s. 40.
  6. Wyspa z Archipelagu Oflag, „Strony” 2009, nr 3, s. 58-69.
  7. (Nie)zapomniany nauczyciel z Arnoldsdorf, „Indeks” 2015, nr 1-2, s. 28-32.
  8. szymborska.ru, „Indeks” 2016, nr 5-6, s. 41-53.
  9. Biedni Polacy patrzą na siebie, „Indeks” 2016, nr 7-8, s. 28-32.
  10. Rozum na pasku. Z prof. Wojciechem Chlebdą rozmawia Barbara Stankiewicz, „Indeks” 2019, nr 5-6, s. 23-28.